Sáng 27/01/2023 nhằm ngày 6 tết Quý mão, xã Hà Lai tổ chức lễ hội truyền thống Nghè Vân Cô - Đình nghè thờ Đức thượng thần Đô Thái Giám Đại vương Hoàng Đức Toàn.

Các đồng chí lãnh đạo, các ban, ngành, đoàn thể xã, cấp ủy chi bộ thôn cùng nhân dân về dự lễ hội.

Về dự lễ hội có các đồng chí lãnh đạo đảng, chính quyền, các ban ngành đoàn thể xã Hà Lai, cấp ủy, chi bộ, trưởng thôn, các đoàn thể và nhân dân thôn Vân Cô.

Đồng chí Nguyễn Văn Tuyên-Chủ tịch UBND xã khai mạc lễ hội.

Trong không khí của lễ hội xuân, các đồng chí lãnh đạo xã, đội tế lễ, nhân dân và du khách thập phương đã tổ chức khai mạc lễ hội, với lòng thành kính dâng lên Đức thượng thần Đô Thái Giám Đại vương Hoàng Đức Toàn những nén hương thơm, cầu một năm mới bình an, làm ăn thịnh vượng.

Đồng chí Nguyễn Văn Tùng - HUV - Bí thư Đảng ủy xã đánh trống khai hội.

Theo sử sách ghi lại, Đức thượng thần Đô Thái Giám Đại vương Hoàng Đức Toàn là con thứ 2 trong gia đình có 05 người con, năm 16 tuổi ông đã văn võ toàn tài, thời triều Lê Trang Tông năm 1533 ông được vời vào triều, 01 năm sau ông được nhà vua phong chức Đô Thái Úy kiêm Thủy Sự Trung Nội (Phụ trách thủy quân). Sau 03 năm được nhà vua phong chức Đô Thái Giám bao trung hầu. Người có công đánh giặc chiếm thành vùng sông Kinh Bắc năm 1537 được nhà vua tin dùng phong cho ông chấn Bắc Đại tướng quân, thưởng cho 20 lạng vàng bạc, và cử đi tuần thú, mở mang bờ cõi phủ dụ yên dân được nhân dân kính trọng, quần thần văn võ kính nể. Sau một thời gian tuần thú trở về triều được vua ban cho trang ấp tại “Hoàng Cò” phủ Hà Trung, nay là Làng Vân Cô, xã Hà Lai, huyện Hà Trung.

Các đồng chí lãnh đạo xã, nhân dân và du khách thập phương dâng hương tại Đình - Nghè

Đức thượng thần Đô Thái Giám Đại vương Hoàng Đức Toàn mất ngày 21 tháng 11 năm 1562 hưởng thọ 63 tuổi, để tưởng nhớ đến người có công với nước nhà vua để quốc tang 03 ngày, nghỉ trầu và cử quan quân về địa phương cử hành tang lễ và được tôn là Thượng Đẳng Phúc Thần đến hoàng triều chính trị được phong Thượng Đẳng thành hoàng và thượng đẳng đại vương do có công lao to lớn nên ông được các triều đại phong cho 11 đạo sắc. Năm 1563 nhân dân trong làng đã xây dựng ngôi đền gồm nhà tiền đường, nhà trù, tường rào xung quanh và nhiều công trình phụ trợ khác. Ngôi đền xưa kia là nơi thờ cúng linh thiêng của nhân dân trong làng, hàng năm lễ hội truyền thống rước kiệu được tổ chức vào ngày mùng 6 tháng giêng âm lịch. Do trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử và tác động bất lợi của thiên nhiên. Đặc biệt là ảnh hưởng của hai cuộc chiến tranh ngôi đền đã bị lãng quên và ngày càng mai một chỉ còn một nhà chính tẩm để thờ cúng Đại vương Hoàng Đức Toàn.

Ngay sau lễ khai hội, đoàn rước kiệu gồm cờ hội, múa lân, khiêng kiệu cùng các bản hội đi rước kiệu dâng hương hoa, lễ vật cúng tế Đức thượng thần Đô Thái Giám Đại vương Hoàng Đức Toàn tại đình nghè.

Từ năm 1996 ngôi đền được nhà nước công nhận di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh. Những năm gần đây được sự quan tâm của sở văn hoá thông tin và du lịch, UBND và phòng văn hoá thông tin huyện Hà Trung, Đảng uỷ, HĐND, UBND xã Hà Lai và Con em trong làng, ngôi đền đã được trùng tu, tôn tạo như xây dựng nhà tiền đường, bồi đắp, lát sân, tường rào bao quanh, xây giếng, làm nhà thờ mẫu…. Những tấm lòng hảo tâm là người con của làng vân cô đã công đức trùng tu tôn tạo chính tẩm Nghè. Việc công đức suốt quá trình xây dựng, trùng tu, tôn tạo trong những năm qua góp phần làm cho ngôi đền thêm uy nghi và có ý nghĩa sâu sắc hơn.